Toreros del Siglo

• Ricardo Torres Bombita
  
  A 1898

  Ricardo Torres Bombita werd op 20 februari 1879 in Sevilla geboren en nam in 1913 in Madrid afscheid van de ring na veertien actieve jaren waarin hij vaak te zien was met de even vermaarde Machaquito. Tijdens die loopbaan nam hij het initiatief tot de oprichting van de liefdadigheidsinstelling voor stierenvechters El Montepío de Toreros. Voor deze daad ontving hij het Spaanse Kruis van Verdienste, de hoogste burgerlijke onderscheiding van het land.
  Ricardo Torres - niet te verwarren met zijn broer Emilio die ook onder de naam Bombita vocht - was beroemd om zijn passen met de capote. Vooral zijn largas cordobesas tijdens de quites waren van grote schoonheid. Fameus zijn z'n geknielde schijnbewegingen. Het zwaard was niet zijn sterkste punt, daarentegen was hij zeer bedreven in het plaatsen van de banderillas.
  Bombita stierf in 1936.
  
  
• José Gómez Ortega, Joselito
  
  A 1912

  Al op 13-jarige leeftijd, op 19 april 1908, stond dit wonderkind van de toreo in een novillada in Cádiz en trad hij toe tot de Niños Sevillanos, een groep zeer jonge toreros die de sensatie werd van het land. Men kent hem ook als Gallito (zijn oudere broer Rafael Gómez werd el Gallo genoemd). Zoals op oude films nog te zien is, was Joselito een vrolijke, bijna overmoedige matador die met zijn stier leek te spelen. Hij plaatste zijn eigen banderillas, was zeer spectaculair in de faenawaarbij hij soms voor zijn stier in het zand knielde en beschikte over een enorm gevarieerd repertoire.
  Nooit werd hij serieus gewond, maar moest op 16 mei 1920 in de stier Bailaor van de fokkerij Ortega zijn meerdere erkennen. Hij stierf in de ring van Talavera de la Reina, waar zijn dood nog jaarlijks herdacht wordt. Zijn bronzen, haast levensgrote grafmonument op het kerkhof van Sevilla is een imposant meesterwerk van de beeldhouwer Mariano Benlliure.
  
  
• Juan Belmonte y García
  
  A 1913

  Deze zoon van een ijzerwaren handelaar uit de Sevillaanse wijk Triana, werd geboren op 14 april 1892. Ook hij voelde zich al op jonge leeftijd aangetrokken tot de stieren en zwom met zijn vrienden 's nachts de rivier de Guadalquivir over om in het maanlicht met loslopende stieren en koeien te oefenen. Om zijn tegenstanders in het donker goed te kunnen onderscheiden moest hij hen zeer dichtbij benaderen. Het leverde hem vaak zware verwondingen op, maar bepaalde uiteindelijk zijn stijl in de arena. In 1913 werd hij in Madrid gepresenteerd maar pas in de jaren 1914 tot 1920 - in corridas met zijn tijdgenoot Joselito - zag men zijn grote talent. Die jaren kent men als 'de gouden jaren van toreo' waarin Belmonte in 1919 in 109 corridas stond, voor die dagen een ongekend record.
  Belmonte's stijl was minder uitbundig, maar meer overdacht en intenser dan Joselito. Beroemd is de slepende uitvoering van de molinete die men nu nog kent als belmontina. Belmonte trok zich in 1922 voor de eerste maal terug, maakte drie maal zijn rentree tot hij in 1936 definitief de arena de rug toekeerde en zich wijdde aan zijn fokkerij en enige keren als rejoneador optrad. Deze Pasmo de Triana maakte in 1962 een eind aan zijn leven.
  
  
• Manuel Rodríguez, Manolete
  
  A 1939

  Manuel Rodríguez Manolete werd op 5 juli 1917 geboren in Córdoba en ontving op 2 juli 1939 in Sevilla zijn alternativa uit handen van Chicuelo met stieren van de fokkerij van Clemente Tasara. Getuige was Rafael Vega de los Reyes, Gitanillo de Triana, die later in zijn leven nog een rol zou spelen. De ceremoniële stier heette aanvankelijk Comunista maar dit werd veranderd in het voor die jaren minder controversiële Mirador. Zijn alternativa werd op 12 oktober van dat zelfde jaar in Madrid bevestigd door Marcial Lalanda met stieren van Antonio Pérez in een ceremonie waabij ook de alternativa werd bevestigd van Juan Belmonte Campoy, zoon van de grote Belmonte.
  
  Op 28 augustus reisde Manolete naar Linares voor een corrida met stieren van Miura. Het zou zijn zevende corrida met deze stieren worden. Met hem traden die middag op: Gitanillo de Triana (de getuige bij zijn alternativa) en Luis Miguel Dominguín, een torero die al verscheidene keren had aangekondigd de opvolger van Manolete te zijn... Door de vijfde stier van die middag Islero werd hij zwaar in de lies geraakt zij het dat de verwonding niet dodelijk was. Hij stierf de volgende dag aan de gevolgen van een vergiftigd infuus.
  
  Manolete had verschillende erenamen: Zo werd hij Califa genoemd en noemde de journalist K-Hito hem El Monstruo. Manolete was de torero van na de burgeroorlog, een figuur waarin het publiek de veerkracht van Spanje kon herkennen, of misschien een exponent van de nieuwe orde...
  
  
• Antonio Mejías Jiménez Bienvenida
  
  A 1942

  Hij was een zoon van Manuel Mejías Rapela (met de bijnaam Papa Negro) die een van Spanje's meest legendarische dynastieen stichtte. Deze bestond naast Antonio uit Manolo (1912-1938), José (Pepe of Pepote) (1914-1968), Angel Luis die in 1924 werd geboren en Juan (1929-1999). Van alle broers, was Antonio de meest complete torero. Een uitstekende banderillero en een matador die zijn ambt in de meest klassieke zin van het woord uitoefende. Hij werd in 1922 in Caracas (Venezuela) geboren omdat zijn vader, ooit een belangrijk matador die vanwege een verwonding het zwaard en de muleta had moeten opgeven, zijn gezin naar Zuid-Amerika had verhuisd.
  Zijn succesvolle debuut vond op zeventienjarige leeftijd in Madrid plaats en zijn alternativa (die zich eveneens in Madrid afspeelde) moest worden uitgesteld omdat de beloofde Miura stieren werden afgekeurd. Bienvenida weigerde de vervangende stieren en verdween een aantal dagen in het cachot, samen met zijn broer Pepe die als padrino zou optreden. Zijn alternativa vond uiteindelijk toch plaats, mét stieren van Miura!
  
  Bienvenida stond in de vijftiger jaren bekend om zijn strijd tegen het illegaal manipuleren en afschaven van de hoorns en volgde in de voetsporen van Bombita door vele malen in liefdadigheids corridas op te treden (soms als enige matador). Ook hij ontving daarvoor het Kruis van Verdienste. Als filmster vergaarde hij eeuwige roem door met Domingo Ortega en Enrique Vera op te treden in de film Tarde de Toros van Ladislao Vajda. Hij stierf in 1975 nadat een kalf hem tijdens een tienta op de fokkerij omver gestoten had. Enige jaren later onthulde zijn weduwe op het plein voor de arena Las Ventas in Madrid een monument ter zijner nagedachtenis.
  
  
• Antonio Ordoñez Aurajo
  
  A 1951

  Spanje's meest beroemde matador van de afgelopen vijftig jaar en volgens sommigen zelfs de beste matador van deze eeuw. Derde van vijf zonen van Cayetano Ordoñez, Niño de la Palma, de torero uit het boek The Sun Also Rises (1926) door de schrijver Ernest Hemingway die tevens een grote invloed zou hebben op de loopbaan van de zoon. Als Antonio op zeventienjarige leeftijd in de arena van Madrid wordt gepresenteerd is men er direct van overtuigd met een groot talent van doen te hebben. Bij dit debuut verovert hij drie oren en wordt in triomf de ring uitgedragen. De natuurlijke en ontspannen houding waarmee hij zijn stieren tegemoet treedt maken meteen al diepe indruk op het publiek en door de klassieke, ongekunstelde wijze waarop hij de capote en de muleta hanteert wordt hij door menigeen uitgeroepen tot een van de grootste toreros van zijn generatie. Twee jaar later promoveert hij onder grote belangstelling van het publiek in Madrid tot volledig matador de toros.
  
• Curro Romero López, el Faraón de Camas
  
  A 1959

  Op 19 maart 1999, vijfenzestig jaar oud en veertig jaar na zijn promotie stond Curro Romero opnieuw in de ring van Valencia. In de tweehonderd-jarige geschiedenis van het stierengevecht was het nog nooit voorgekomen dat een matador zo'n lange, onafgebroken en glansrijke carrière kende. Hij verliet die middag met een wel verdiend oor in triomf de arena. 1999 werd een ongekend seizoen en leek het alsof de matador de bron van de eeuwige jeugd had ontdekt. Vier-en-twintig maal stond hij dat jaar in een arena, van Gijón tot Sevilla en van Valencia tot Jaen. Hij werd beloond met negen oren.
  
  
• Manuel Benítez, El Cordobés
  
  A 25 mei 1963

  Het zou te ver voeren om in deze korte biografische notities het leven én de loopbaan van deze, bij het grote publiek misschien beroemdste torero uit de zestiger jaren te beschrijven. Lees hiervoor de hiernaast afgebeelde biografie: Ik kleed je in rouw geschreven door Dominique Lapierre en Larry Collins (in Nederland uitgegeven door Elsevier, 1967) dat helaas alleen antiquarisch te verkrijgen is. Dit boek geeft niet alleen een beeld van de opkomst van de torero, het is tevens een helder verhaal over de sociaal-politieke verhoudingen in het Andalusië van rond de Spaanse burgeroorlog. Vaak wordt verondersteld dat El Cordobés een exponent was van het Franco-regime. Het was voor mij daarom des te verrassender dat hij door sommigen juist gezien werd als iemand die door zijn ongediciplineerde gedrag tégen de dictatuur inging. Een oudere dame vertelde mij ooit: "Ik had op mijn nachtkastje drie foto's staan. Eén van president Kennedy, één van Paus Johannes en één van Manuel Benítez El Cordobés." Helaas wordt vaak vergeten dat met de opkomst van Manuel Benitez, de hoofdrol in het spektakel verlegd werd van de stier naar de stierenvechter.
• Pedro Gutiérrez Moya, Niño de la Capea
  
  A 1972

  Dé torero uit Salamanca uit de jaren zeventig en tachtig. Hij heeft zijn bijnaam 'Het Kind van La Capea' te danken heeft aan de opleiding aan de stierenvechterschool La Capea in Salamanca. Kenners waarderen vooral de constante kwaliteit van zijn optredens. Gelijktijdig wordt hij door sommigen hierdoor als saai en voorspelbaar geacht met weinig improvisatievermogen.
  Vierde een belangrijke triomf op 12 juni 1987 in de arena van Málaga in een benefiet corrida ten bate van het Rode Kruis. Die middag bevocht hij zeven stieren van Jandilla. Een jaar later op 28 juni 1988 trad hij opnieuw als enige matador op in Madrid, nu met zes stieren van de fokkerij van Victorino Martín (zie foto). Het werd zijn grootste triomf.
  Dat jaar ook nam hij voor het eerst afscheid, maar kwam een paar jaar later toch terug. Na een zware verwonding in de ring van Sevilla in 1991 trok hij zich terug om zich geheel te wijden aan het fokken van stieren.
• Juan Antonio Ruiz Román, Espartaco
  
  A 1979

  De torero die door iedereen wordt gezien als dé torero van de tachtiger jaren. Hij noemt zich Espartaco omdat hij in het dorp Espartinas werd geboren, als zoon van een weinig succesvolle matador met dezelfde bijnaam. Maar volgens anderen vernoemt hij zich naar Spartacus, de leider van de Romeinse slavenopstand.
  Een ongekend technische torero met soms prachtig vertraagde bewegingen. Maar ook een torero die voor een stier op zijn knieën ging en allerlei trucs uithaalde om het publiek te vermaken. Espartaco was de eerste torero die gebruik maakte van de Revistas de Corazón, de veelgelezen Spaanse roddelpers, om zijn populariteit in stand te houden. Die populariteit was enorm: van 1982 tot en met 1991 verbleef hij onafgebroken aan de top van de ranglijst, slechts twee maal onderbroken door Manzanares en Ojeda.
• José Miguel Arroyo Delgado, Joselito
  
  A 1986

  Joselito is de onbetwiste torero van Madrid in de periode 1984-1998. Zijn levensverhaal zou direct kunnen worden uitgewerkt tot een succesvolle roman. Al op jeugdige leeftijd halfwees en door zijn moeder in een tehuis geplaatst doet hij zijn intrede in de stierenvechtersschool van Madrid waar hij met El Fundi en El Bote een succesvol trio vormt. Daar ook wordt hij ontdekt door zijn huidige manager die hem onder zijn hoede en in huis neemt. In in 1984 neemt hij als novillero deel aan een benefiet corrida voor de slachtoffers van een vulkaanuitbarsting in Zuid-Amerika. In de stromende regen zet deze vijftienjarige knaap met zijn ongekende techniek en inzicht de twee grootmeesters Antoñete en El Cordobés volledig in de schaduw. Op 2 mei 1996 verrast en verbaast hij iedereen tijdens de corrida in Madrid waarin hij als enige matador optreedt. Daar vertoont hij een variëteit aan lances met de cape. In zijn periode was er niemand beter met het zwaard. Eind 1998 trekt hij zich uit de arena terug.
  
  Na een jaar van bezinning kondigde Joselito eind 1999 zijn terugkeer naar de arena aan, tot opluchting van menig aficionado.
  
  
  
  
  
• Enrique Ponce Martínez
  
  A 1990

  Zijn grote doorbraak kwam met een corrida waarin hij door het afzeggen van Roberto Domínguez en El Soro als enige torero zes maal tegenover 'n stier kwam te staan. Vier maanden na zijn promotie werd een triomferende Ponce voor de eerste keer de hoofdpoort van de Valenciaanse arena uitgedragen. De jaren die volgden brachten hem een enorm succes: In 1991 stond hij in 53 corridas, in 1992 was dat aantal verdubbeld. Valencia was volledig "gedesoroficeerd en geponcifeerd" zoals de journalist van het dagblad El País, Joaquín Vidal opmerkte. In maart 1992, op de dag van Sint Jozef, de schutspatroon van de stad, zou hij in Valencia optreden met door de gebroeders Peralta gefokte stieren. Het gemak waarmee hij de stier zijn wil oplegde in een serie slepende en bijna vertragende passen was van zo'n ongekende schoonheid die men bij weinig torero's van zijn leeftijd had gezien. Door de unieke wijze waarop hij die avond de rode doek hanteerde zal dat optreden elke aficionado voor altijd bijblijven.

  Het aantal poorten waardoor hij in triomf naar buiten is gedragen is ontelbaar, maar in Sevilla wist hij nooit te triomferen. Tot hij eind september 1999, negen jaar na zijn promotie, eindelijk in triomf door de Prinsenpoort van de arena gedragen. In zijn hele carrière liet hij een-en-twintig stieren levend de ring verlaten. De film Romance de Valentía uit 1993 van regisseur Sonia Herman Dolz (en erelid van de Peña Taurina de Holanda) geeft een kleurrijk inzicht in het leven van deze nog jonge maestro.